Ο ΣΥΡΙΖΑ για τους σύριους πρόσφυγες στο Σύνταγμα

Για τους σύριους πρόσφυγες στο Σύνταγμα 

Από τις 19 Νοεμβρίου, περισσότεροι από 200 πρόσφυγες από τη Συρία – ανάμεσά τους γυναίκες, παιδιά, ηλικιωμένοι και τραυματίες– βρίσκονται στο Σύνταγμα. Άλλοι έχουν χάσει την περιουσία τους στο ταξίδι, άλλοι έχουν δει τους δικούς τους να πεθαίνουν ή να ακρωτηριάζονται. Κάποιοι από αυτούς μέχρι τώρα έμεναν μέσα στο κρύο στο Πεδίον του Άρεως. Από τη Δευτέρα 24 Νοεμβρίου, ξεκίνησαν απεργία πείνας, ζητώντας από την κυβέρνηση στέγαση και κάλυψη των άμεσων βιοτικών τους αναγκών (σίτιση, περίθαλψη).

Με βάση την αρχή της μη επαναπροώθησης, η Ελλάδα έχει δεσμευτεί ότι δεν θα επιστρέφει Σύρους όσο η χώρα καταγωγής τους βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση. Για το λόγο αυτό, τους χορηγεί ανά περίπτωση, είτε 6μηνη αναβολή απομάκρυνσης (βάσει του ν. 3907/2011), έγγραφο που παρέχει δικαίωμα νόμιμης διαμονής και πρόσβασης σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, είτε αναστολή απέλασης (βάσει του ν. 3386/2005).

Πέρα από τη στέγαση και την περίθαλψη (για την οποία μάλιστα η διοίκηση του Ιπποκράτειου ζήτησε από πρόσφυγες να πληρώσουν), ορισμένοι από τους πρόσφυγες του Συντάγματος ζητούν άσυλο. Δεν ζητούν άσυλο όλοι. Άλλοι, κάτοχοι του εγγράφου 6μηνης αναβολής απομάκρυνσης, γνωρίζουν ότι το αίτημα ασύλου τους υποχρεώνει να μείνουν καιρό στην Ελλάδα, συνεπώς δεν το ζητούν, γιατί θέλουν να φύγουν. Η δυνατότητα μετακίνησης σε χώρες της Ε.Ε. δίνεται μόνο σε αναγνωρισμένους πρόσφυγες, και όχι αιτούντες άσυλο - και δίνεται με κύρια προϋπόθεση τη μακροχρόνια παραμονή. Η υπηρεσία ασύλου, εξάλλου, διεκπεραιώνει καθημερινά πολύ μικρό αριθμό αιτήσεων ασύλου από Σύριους, και μόνο στην Αθήνα, κάνοντας τη διαδικασία χορήγησης καθεστώτος ασύλου δύσκολη και χρονοβόρα.

Για το λόγο αυτό, η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να ζητήσει άμεσα την ενεργοποίηση της ευρωπαϊκής Οδηγίας για την προσωρινή προστασία των Σύρων προσφύγων, προκειμένου να λάβει συνδρομή και να εξασφαλίσει τον επιμερισμό της ευθύνης προστασίας τους μεταξύ των υπολοίπων κρατών μελών  (Οδηγία 2001/55/ΕΚ του Συμβουλίου, που ενσωματώθηκε στην ελληνική νομοθεσία με το Προεδρικό Διάταγμα 80/2006).  Αυτό είναι το βασικό εργαλείο παροχής προσωρινής προστασίας σε περίπτωση μαζικής εισροής εκτοπισθέντων ατόμων, με βάση την αλληλεγγύη μεταξύ κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σε κάθε περίπτωση, είτε δηλαδή οι πρόσφυγες ζητούν άσυλο και αναγνωριστούν ως πρόσφυγες, είτε όχι, η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να τους προστατεύει ως πρόσφυγες. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το άρθρο 1Α της Σύμβασης της Γενεύης του 1951 για το καθεστώς των προσφύγων, πρόσφυγας είναι αυτός που αντιμετωπίζει κίνδυνο δίωξης εάν επιστρέψει στη χώρα καταγωγής του, ασχέτως του αν έχει υποβάλλει ή όχι αίτημα ασύλου.

Ο ΣΥΡΙΖΑ υιοθετεί τις προτάσεις του ελληνικού γραφείου της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες:  προσωρινή στέγαση, με προτεραιότητα στις οικογένειες με παιδιά (κατεύθυνση προς την οποία δραστηριοποιείται εξαρχής και η Περιφέρεια Αττικής)· να επιταχυνθεί η έκδοση των προβλεπόμενων εγγράφων και δη των ταξιδιωτικών εγγράφων για τους αναγνωρισμένους πρόσφυγες· να υπογραφεί άμεσα η σχετική Υπουργική Απόφαση· να στηριχτεί η ένταξη των προσφύγων στην ελληνική κοινωνία, με αξιοποίηση προγραμμάτων και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πρόκειται για λύσεις που ανταποκρίνονται στην έκτακτη συνθήκη και προκύπτουν από τις διεθνείς δεσμεύσεις της χώρας και την εθνική νομοθεσία.

Η κυβέρνηση επικαλείται την ανέχεια, εξαιτίας της οποίας δεν μπορεί υποτίθεται να καλύψει τις ανάγκες όλων. Στην εθνική νομοθεσία (άρθρο 37 παρ. 5 ν. 3907/2011) προβλέπεται ότι σε περίπτωση αδυναμίας των Αρχών να διασφαλίσουν αξιοπρεπή προσωρινή στέγαση σε εγκαταστάσεις δημόσιου ή κοινωφελούς χαρακτήρα και να καλύψουν τις άμεσες βιοτικές τους ανάγκες, μπορεί να επιτραπεί σε πρόσφυγες να απασχολούνται ως μισθωτοί σε τομείς απασχόλησης σε συγκεκριμένες περιοχές της Χώρας, που ορίζονται με προεδρικό διάταγμα. Το διάταγμα αυτό εκδίδεται με πρόταση των Υπουργών Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και Προστασίας του Πολίτη. Για την προώθηση του προεδρικού διατάγματος, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ήδη κάνει διάβημα στα συγκεκριμένα υπουργεία από τις 21 Νοεμβρίου.

Οι προσφυγικές ροές δεν είναι έκτακτο φαινόμενο. Όπως έδειξε η άφιξη εκατοντάδων προσφύγων και στην Ιεράπετρα της Κρήτης, θα συνεχιστούν, όσο ο πόλεμος συνεχίζεται. Αυτό σημαίνει ότι οι αποσπασματικές λύσεις δεν αντιμετωπίζουν το ζήτημα.

Το κυριότερο: Οι προσφυγικές ροές δεν αφορούν μόνο την Ελλάδα, γεγονός που υποχρεώνει την Ευρωπαϊκή Ένωση να αναλάβει πρωτοβουλίες. Με βάση τα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, οι Σύροι πρόσφυγες ανέρχονται σε 3.209.138 μόνο στις γειτονικές χώρες: 1.065.902 στην Τουρκία, 1.132.849 στο Λίβανο,  618.420 στην Ιορδανία, 223.923 στο Ιρακ. Στις συνθήκες αυτές, είναι προφανές ότι οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να προωθήσουν μέτρα για την ασφαλή μετάβαση προσφύγων από τις χώρες αυτές στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με την χορήγηση θεωρήσεων εισόδου (visa) για λόγους ανθρωπιστικούς, όπως καλεί και ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Χρειάζεται επίσης η εξασφάλιση μηχανισμών εντοπισμού κινδύνων και διάσωσης στη Μεσόγειο. Τη λογική αυτή εξυπηρετούσε το σχέδιο προληπτικής διάσωσης Mare Nostrum, που είχε εφαρμόσει η Ιταλία μετά την τραγωδία της Λαμπεντούζα, τον Οκτώβρη του 2013.

Οι πόροι για μια πολιτική υποδοχής και ένταξης των προσφύγων υπάρχουν. Όμως, αντί για διάσωση, η Ευρωπαϊκή Ένωση ξοδεύει προϋπολογισμούς δισεκατομμυρίων ευρώ για μηχανισμούς επιτήρησης και αποτροπής εισόδου, όπως η FRONTEX. Οι μηχανισμοί αυτοί υλοποιούν καθημερινά την πολιτική κλειστών συνόρων, με θύματα χιλιάδες ανθρώπους στα θαλάσσια και χερσαία σύνορα της Ε.Ε κάθε χρόνο. Την ίδια λογική ακολουθεί και η ελληνική κυβέρνηση. Ενώ επικαλείται την ανέχεια, την ανεργία και την κρίση όταν τίθεται το ζήτημα της υποδοχής και της κοινωνικής ένταξης, η ίδια διερευνά την προμήθεια μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones) από το Ισραήλ, με σκοπό την αντιμετώπιση της “παράνομης” μετανάστευσης.